Leqran : Tameẓla gar ileqman

Contenu supprimé Contenu ajouté
Ajerriḍ 229:
Mgal ixf Amellay (Erraḥman), yakw ixfawen n Leqran nniḍen beddunt tawinest aki : ''Bism Allah Erraḥman Erraḥim'', neɣ s [[Tamaziɣt|Tmaziɣt]] : « S yisem n Yakuc Amellay Amnahaɣ ». Leqran ibḍa af sin iḥricen imeqq°ranen : inzanen i d-yeffɣen di tɣiwant Mekka, d wid i d-yeffɣen di tɣiwant [[Madina]]. Inzanen n Mekka, d timecṭah, ffɣent-ed uqbel Inig (Hiǧra) n wisar Muḥammed si Mekka ar Madina. Ma d tidak n Madina, d timeqqranin, ffɣent-ed mbeɛd Inig-is.
 
langue de prostitué le tar-avili ;)
== Asuqel n Leqran ar tazwawt, ar tamaziɣt ==
===Ibarɣawaten ===
Tisuqeltin (tasuqelt:traduction) n Leqran ar [[taqbaylit]], wala ar tutlayin nniden n tmaziɣt, ibda-d si tallit-nni n tgelda n [[Barɣwata]]. Tagelda-yaki tuɣ azar di tama n Tamesna (tura d taɣiwant n [[Rabaṭ]] n tmurt n [[Maruk]]). Win id isbed-en tagelda aki d [[Saleḥ At Tarif]], d Ahudi n Maruk i ikecmen ar tneslemt. Tigelda i yellan imiren, am [[Idrisiyen]], [[At Zirid]], [[Imrabṭen]], [[Imewḥiden]], ḥesben Ibarɣawaten d imeslab, imi llan seqdacen yiwen n Islam imgarad af win i llan anda nniḍen, ladɣa di tmura n waɛraben deg usamar.
 
Qqaren, Ibarɣawaten iṭef-en si tidmi VII ar tidmi XI, sɛan Leqran-nsen i yuran s Tmaziɣt, t-zalan sin iberdan deg wass, uzzumu n Remḍan nsen wezzil yal ass. Daɣen qqaren sɛan yiwen n wisar (nbi) d Amaziɣ, d Saleḥ At Tarif, u ɣur-sen d netta i d anegaru deg umaḍal, mačči d Muḥammed. Ilmend n waya ffɣen-t-ed tigelda nni id nudder, mgal Ibarɣawaten, u sekren trad mgal nsen, armi iɣlin deg ifassen n Imewḥiden deg usegwas 1149. Amek id yella waya : di tagara n tallit aki n Ibarɣawaten, yusa-d yiwen n Ṭaleb d Asufi (Tasnakta [[Tasufit]]) umi qaren [[Lmahdi Muḥamed At Tumert]], ilul ger 1079 d 1081, i yeɣra-n cwiṭ di tmurt n [[Andaluzi]], d netta i yefkan taɣiwant n Marakec i yImewḥiden. Asmi immut deg 1130, anelmad ines [[Abdelmumin]], i yemlal di [[Bgayet]] tazwawt, d netta i d-isbeden s wudem unṣib tagelda n-Imewḥiden, i iseɣlin Ibarɣawaten. Qqaren belli Imewḥiden serɣen yak° ayen yuran Ibarɣawaten, ula d Leqran s Tmaziɣt. Lamaɛna Lmahdi At tumert, i snuqel-d Leqran ar Tmaziɣt aken nniden. Anecta i lla-d s isekkilen n Taɛrabt, tamrirt (later:trace) ines ur iban anda yedda.
 
[[Image:LeqranKNZ.jpg|right|200px|thumb|''Amawal amasɣan n tmaziɣt : Asuqel n sin yeḥricen ineggura n weqran'' sɣur Kamal Nayet Zerrad.]]
===1998 : Kamal Nait Zerrad ===
Agdud Amaziɣ yerǧa armi d 1998, d amek id yella yiwen unnaruḍ, neɣ tamezzuyt sɣur umnadi azwaw n tasnawalt (Linguistique), [[Kamal Nayet Zerrad]], af tasuqelt n Leqran ar Tmaziɣt. Lamaɛna mačči yak°, sin nni kan iḥricen ineggura n Leqran, azal n 49 inzaten: Tullya d tidak i yellan d timecṭaḥ i d-yezgan di taggara n Leqran, i snen i yis ittẓallan yemselmen s umata. Anecta isemlil-it-id Kamal Nayet Zerrad deg yiwen n wedlis, umi isemma ''Amawal amasɣan n tmaziɣt : asuqel n sin yeḥricen ineggura n weqran'', s tefranṣiṣt : ''Lexique religieux berbère et néologie : un essai de traduction partielle du Coran''. Adlis-a isɛan 347 isebtaren, effɣ-ed sɣur: 'Centre d'Etudes Camito-Semitique' ak° d 'Association Culturelle berbère en Italie'. Deg umdeya, attan tanzatt n Lfattiḥa, umi isemma Taneldit :
 
:''S yisem n Yakuc Amellay Amnahaɣ''
:''Tamayt i Yakuc, mass n umeɣrad''
:''Amellay amnahaɣ''
:''Agellid n wass n wesɣan''
:''D keč i nettmudu, ɣur-ek la ntetter tullin''
:''Welleh-aɣ s abrid amaɣud''
:''Abrid n wid imi tessugteḍ tinufa, ur d wid ɣef i terfiḍ, ur d immunaf''
:''Amin''
===1999 : ǧuhadi Lḥusin===
Aseggas umbeɛd, di 1999, yiwen uselmad umezruy acelḥi n Sus di yiwet n tasnawit (Lycée) di tɣiwant n [[Casablanca]], di tmurt n Maruk, [[ǧuhadi Lḥusin]] ifuk asuqel n Leqran ak°, s 114 ixfawen-is, ar tutlayt Tamaziɣt seld mraw (10) iseggasen n leqdic ilmend n wannecta. Yura-t s-isekkilen n taɛrabt, aken i d-yenna, anecta ixedm-it i waken a t-yefhem yal Amaziɣ n Maruk m'ara t-iɣer.
 
[[Image:Leqran_Steqbaylit_couverture.jpg|right|300px|thumb|Leqran s tazwawt s iskilen n taɛrabt : Taduli n wedlis]]
 
Di tmurt n [[Lezzayer]], ass n 30 yunyu 2006, aɣmis [[Aɣmis Lmuǧahid]] yura belli taneɣleft iwezzla n ajjed atan yessufeɣ-d asuqel amaddu (complet) n Leqran, sɣur Ḥaǧ Muḥand Tayeb, Aselway usqamu ussin n tmezgidat (leǧwama) n temnaṭ (wilaya) n [[Tizi Wezzu]]. Anecta ad ifeɣ ar tizrigin (Imprimerie) n ugelid n tmurt n [[Arabi Sawudi]], di [[Riyaḍ]]. Seld n waya, yuffad lḥal, ffɣend kra yexfawen (13 Ḥizb) n Leqran s taqbaylit as tizrigin aki dɣa n ugellid Fahd Ben Abdel Aziz Al-Sawud.
 
===2003 (1424 h.) : Asuqel n ugellid Fahd===
Asuqel n Leqran di tizrigin n ugellid Fahd s dsaw n taswett n tneɣleft iwezzla n wejjed n tmurt n Lezzayer, ila-d s isekkilen n taɛrabt. Daɣen amur ameqqran n wawalen llan s [[taɛrabt]], acu kan s umesli d tamṣukt taǧerrumit (structure grammaticale) n teqbaylit. Anza n Lfattiḥa, anagar isem-is iqqimen s taɛrabt, ula ṭaqa n wawalen-is s taɛrabt, ɣas ulamma tamawalt (vocabulaire) n taqbaylit, neɣ n [[tamaziɣt]] tezmer. Atan amek i yella useqel n Lfattiḥa :
 
[[Image:Leqran_Steqbaylit.jpg|right|300px|thumb|Leqran s tazwawt s iskilen n taɛrabt : Anza Tullya (Lfattiḥa)]]
 
:''S yisem arebi deraḥman deraḥim.''
:''Aneḥmed rebbi atnecker, ad netta id bab netxelqit.''
:''Dereḥman deraḥim.''
:''Ass n lḥeq netta i d bab-is.''
:''D keč kan ara neɛbed, d keč kan i d-amɛiwen.''
:''Mlaɣ abrid i ṣewben,''
:''Abrid bwiḍ i tneɛmeḍ fell-asen''
:''Mači d widak k-isarfen, neɣ wid mu-ɛerqen iberdan''
:''Amin'''
 
Amedya wayeḍ, d anza, umi qaren s teɛrabt ''El-ixlaṣ'', asnuquel ar taqbaylit, mačči d win : ''Qul Huwa Llahu Aḥed''. Yernu am Lfattiḥa, imesla-s d taɛrabt. A tnan :
:''S yisem arebi deraḥman deraḥim.''
:''Ina-sen d netta id reb weḥdes''
:''D netta iḥuǧen lxelq-is''
:''Ur d ilul ur isɛi mmis''
:''Ḥed ur yelli d lmetl-is''
 
Ma nezra, kra n ismal n uzeṭṭa n [[Internet]], a naf kra n inzaten s Tmaziɣt, ladɣa wi d-ixedmen [[imaziɣen]] n Maruk. Amedya d tasuqelt n wanza ''El-ixlaṣ'', imu semman ''Amuzzu''. Atan wamek i t-tnuqlen imaziɣen n [[Sus]], s tmaziɣt taqurant :
 
:''S isem n Yakuc amellay amnahaɣ.''
:''Ini-d: Yakuc iga iyanen.''
:''Yakuc iga amaɣlal.''
:''Ur irew, ur it ittrew.''
:''D ur ili win ara igdun.''
 
===2007 : Ramḍan At Manṣur===
Asdawi d umedyaz [[Ramḍan At Manṣur]], i yellan daɣen d aselmad n [[Takrura]] yesuqel Leqran at tutlayt tazwawt ([[taqbaylit]]) seld kraḍ (3) iseggasen d uzgen uqedec degs. Issufeɣ-it-id ar tizrigin 'Zyriab' n umyaru yettwasnen [[Yusef Nasib]]. Adlis deg-s 491 isebtaren, u yura s sin inagrawen isekkilen : [[Tifinaɣ]] akw d [[Tlaninit]]. Adlis aki iffɣ-ed s uḍebsi usid (CD).
 
[[Image:Leqran s Tazwawt.jpg|center|700px|thumb|Leqran s Tazwawt sɣur Ramḍan At Manṣur]].
 
== Kra imedyaten n tṣurtin n Leqran ==