Aneẓruf Ameqran : Tameẓla gar ileqman

Contenu supprimé Contenu ajouté
Asebtar amaynut: '''Aneẓruf Ameqran''' (neɣ '''Tiniri Tameqrant''', '''Ṣṣeḥra Ameqran''' - s tefrensist: ''Sahara'') d netta ay d aneẓruf ameqran akk deg umaḍal, yezg...
(Ulac amgerrad)

Lqem n wass 12 Tuber 2015 à 14:14

Aneẓruf Ameqran (neɣ Tiniri Tameqrant, Ṣṣeḥra Ameqran - s tefrensist: Sahara) d netta ay d aneẓruf ameqran akk deg umaḍal, yezga-d deg ugafa n Tefriqt, yerna tajumma-nnes tekka i 8 n yimelyunen n yikilumitren imkuẓen. Aneẓruf Ameqran yeṭṭef akal seg Yilel Agrakal arma d Tafriqt taberkant, seg Ugaraw Aṭlasi arma d Ilel Azeggaɣ. Timura ay yettekkan deg-s nitenti d Merruk, Aneẓruf Utrim, Ledzayer, Tunes, Libya, Maṣer, Sudan, Ččad, Nijir, Mali akked Muriṭanya. Aneẓruf Ameqran d tama yekkawen mliḥ (ala 100 n yimilimitren n wenẓar ay d-yekkaten deg-s yal aseggas), dɣa d aya ay t-yejjan ad yeqqim d akal ur yeṣliḥen i tfellaḥt. Imezdaɣen-nnes zemren ad sfullḥen ala cwiṭ-nni n wakal ay d-yezzin i yimedwen (oasis), anda ay ttɣelliten tizdayin n tini. Ala d Nil ay d asif ameqran ay izegren Aneẓruf.

Talemmast ed wegmuḍ (ccerq) n Uneẓruf Ameqran d akal ɛlayen, yeccuṛ d idraren yerna llan deg-s ula d kra n yiburkanen (Ahaggar, Ayer ed yedraren n Tibesti). Deg ugafa (nord) n Uneẓruf Ameqran, yella yejdi (Areg Ameqran) ed yizuɣar imeqranen yeccuṛen d aẓru. Azal n umelyun ed wezgen n medden ay izedɣen deg Uneẓruf Ameqran. Zik, amur ameqran seg-sen llan d imeksawen imessukal, maca ass-a, tenqes tkessawt deg tama-a, yerna amur ameqran seg yimezdaɣen zedɣen deg yimukan irekden. Tamguri (industrie) icaɛen deg Uneẓruf Ameqran nettat d assuffeɣ n upitṛul ed lgaz.

Amezruy

Aṭas n yeɣsan n yiɣersiwen akked tɣawsiwin ay sqedcen yemdanen n zik ay d-ufan deg Uneẓruf Ameqran, yerna aya yesskanay-d tama-a tella d tazegzawt yerna tejjujjeg deg-s tmeddurt deg tallit n uzarmezruy. Deg tallit n Wegles (Antiquité), Aneẓruf Ameqran yebda yettkaw. Imezdaɣen-nnes ay yellan, naqal, kessen iysan (iɛudiwen), jjan iɣersiwen-a, yerna bdan kessen ileɣman deg lqern wis sin qbel Sidna Ɛisa. Seg lqern wis 7 sdeffir Sidna Ɛisa, d asawen, bdan Yinselmen keccmen-d ɣer Uneẓruf Ameqran yerna skecmen amur ameqran seg yimezdaɣen-nnes ɣer Lislam. Deg lqern wis 19, Ifṛensisen ssawḍen ad ṭṭfen cwiṭ, cwiṭ, akal n Uneẓruf Ameqran, yerna deg 1894, uwḍen arma ay d Timbuktu (deg Mali). Deg 1884, Ispenyuliyen ṭṭfen akal n Uneẓruf Utrim. Deg 1911-1912, Iṭalyaniyen ṭṭfen Libya. Maca gar 1951 ed 1976, akk timura n Uneẓruf Ameqran ffɣent-tent tmura tuṛufiyin.