Izem : Tameẓla gar ileqman

Contenu supprimé Contenu ajouté
CommonsDelinker (mmeslay | attekki)
Replacing Lion_waiting_in_Nambia.jpg with File:Lion_waiting_in_Namibia.jpg (by CommonsDelinker because: File renamed: typo, error in file name).
Fatah0679 (mmeslay | attekki)
Correction d'erreurs
Ticraḍ : Taẓrigt s uziraz Taẓrigt s Web aziraz
Ajerriḍ 1:
[[Tugna:Lion waiting in Namibia.jpg|thumb|Izem di [[Namibya]]]]
'''Izem''', s umata, d aɣersiw i itetten aksum, n twacult n yemcac, d ameqqwṛanameqqran yernu yettwaɛqal s umgired i yellan ger uwtem d tewtemt-ines. Awtem n "yizem" yesɛa aheylel (crinière, d awal amaheɣ), d acebbub i s-iɣummen aqerru-is, tamgerḍt-is, idmaren-is akkwed uḥric seg uɛrur-is. Ma d tawtemt n yizem neqqaṛ-as "tasedda", ur tesɛi ara aheylel yernu mecṭuḥet ɣef yizem.
Izmawen ttidiren ass-a deg [[Tafriqt|Tefriqt]], maca gwrangran-d ciṭṭaḥciṭṭuḥ seg-sen deg Asya, deg yiwet n tama n Lhend. Zik, deg uzarmezruy, llan yizmawen ttidiren ula deg [[Tuṛuft]], aɣeṛsiw-agi yenger deg tmiḍi tis snat seld talalit n Sidna Σisa imi aṭas i yettazzalen deffir-s akken ad t-gemren.
Deg Tefriqt, yella zik yizem yettidir deg yal tama, deg yal tamurt. Ar ass-a mazal yeǧǧa-d isem-is ɣer yal agdud deg umenẓaw-agi. D acu kan, ɣas ma yella izmawen ttbanen-aɣ-d meṛṛa kifkif-iten deg ṣṣifa, maca sɛan aṭas n tdulemsittdulemsin (sous-espèces) yettemgaraden ciṭ deg ṣṣifa akk d tiddi. Ger tlemsin (leṣnaf) n yizmawen yettidiren deg Tefriqt, nezmer ad d-nebder izem n [[Tamazɣa|Tmazɣa]] (lion de Barbarie, Panthera leo leo). D netta i d izem ameqqwṛanameqqran akk yettwassnen, yernu ass-a yenger. Izem n Yimassayen (Panthera leo massaicus, semman-as ɣef yisem n yiwen wegdud n Tefriqt, Imassayen ikessen izgaren), d izem-nni ay yettidiren deg tsabant (savane) n [[Kenya]] d [[Tanzanya]], deg [[Tafriqt tacerqit|Tefriqt tacerqit]]. Izem-agi meqqer ciṭṭ, yettidir deg uzaɣar anda ay yettṣeggid izgaren d yiɣersiwen niḍen.
Deg [[Asya]], mazal izem la yettidir deg tmurt n [[Lhend]], deg yiwet n tama qqaren-as Gir. Ṣṣenf-agi qqaren-as "izem n Asya" (Panthera leo persica) u qqimen-d kan seg-s 200. ɣas ma yella deg kra n tmura izem ur yettwassen ara neɣ ur t-mazal ara la yettidir dinna, maca medden ssnen-t, yesɛa isem deg tutlayin-nsen yernu yella deg tmucuha-nsen d tẓuryin-nsen.
Deg Tuṛuft, izem yenger azal n 20 leqruntasutin ay-a, maca deg leqruntasut-agi meṛṛa, kemmlen medden akk la ttmeslayen fell-as, u mazal aɣersiw-agi yella deg tsugint-nsen.
Deg tmurt-nneɣ, izem mazal yettwassen yisem-is yernu yettwabdar-d ama deg yinzan neɣ deg tmucuha, u d aɣersiw yesɛan azal meqqren ɣer-neɣ imi izem d azamul n tezmert akk d tebɣest (lkuṛaj).
Ajerriḍ 14:
Deg Ccinwa, ɣas ma yella nnan-d werǧin yedder yizem dinna, maca ar ass-a nezmer ad nwali isebdaden n yizmawen deg leqṣur i bnan Yicinwaten n zik. ɣer Yicinwaten, izem yessebɛad yir leṛwaḥ, daɣen sseqdacen asebded-yines akken "ad iḥudd" leqṣur-nsen. Nnig n waya, Icinwaten sɛan awitay i deg ḥessben agguren-nsen d yiseggasen-nsen i yiman-nsen, dɣa yal asseggwas ttaken-as Yicinwaten isem, akken daɣen i yella ɣer-sen "useggas n yizem".
Izem n Tmazɣa yenger aṭas ay-a seg tmura-nneɣ. Izem aneggaru akk ay yettwanɣan deg [[Dzayer|LdzayerLezzayer]], nɣan-t deg tgara n lqerntasut wis 19 deg tama n Souk Ahras, deg ccerq n tmurt. Ma izem aneggaru akk n [[Meṛṛuk]], nɣan-t deg 1922. D acu kan, gwran-d kra seg yizmawen n Tmazɣa deg yelmaten n yiɣersiwen (zoos) deg kra n temdinin deg ddunit, am deg Rbaṭ, tamaneɣt n Meṛṛuk. Kra n yemnuda n tesdawit n Oxford, nudan ad d-rren izem n Tmazɣa ɣer yiwen wefrag aɣelnaw (parc national) deg yidurar n Waṭlas ameṛṛuki, maca ɣef wakken ɣriɣ, asenfar-agi (projet) yeḥbes imi tarbaɛt i d-yelhan yid-s xuṣṣen-tt yedrimen.
 
== Tamselyut ==