Lwennas Meɛṭub : Tameẓla gar ileqman

Contenu supprimé Contenu ajouté
SalemB (mmeslay | attekki)
Aucun résumé des modifications
Sami At Ferḥat (mmeslay | attekki)
mAucun résumé des modifications
Ajerriḍ 31:
}}
 
'''Lwennas MeɛtubMeɛṭub''' ilul deg [[24 yennayer]] [[1956]] di taddart di [[Tmurt n leqbayel]]. Mi yessiweḍ tesɛa n isegassen deg lɛemer-is ixedm-d [[snitra]]-s tamezwarut akk-d ccnawi-s imezwura. Tarmit-is tasertayt, tadelsant, akk-d tugna-s tebda s ifukal ger leqbayel akk-d iɛsekriyen n wanabad n Ledzayer deg 1963-1964. Deg 1968 Anabad n [[Ledzayer]] yesseɣser-d asertay n [[Aseɛreb|useɛreb]] n [[Imaziɣen]]; Meɛtub yeḥbes-d leqraya-ines kra n iseggasen mbeɛd yunag ɣer [[Fransa]].
 
==Tamɣit==
Lwennas MeɛtubMeɛṭub yebda tanunnect deg ddunit n [[aẓawan|uẓawan]] s talilt n uccenay azwaw [[Idir]]; l album amezwaru-ines "''Ay, Izem!"'' deg 1978, yiwen si ger 36 deg tuddert-is merra, yella d asmures ameqqran deg tmurt n yezwawen.
 
Lwennas MeɛtubMeɛṭub ixdem-d abaraz amezwaru-ines deg Yebrir 1980 di lweqt n [[Tafsut n imaziɣen|Tefsut Tamaziɣt]] imi agdud azwaw ibed mgal anabad n dreɛ n Ledzayer.
Aẓawan-is d asserwi n [[Cceɛbi]] s uẓawan amaziɣ ; idrisen-ines heddren ɣef tamurt n imaziɣen, tilelli, tugdut, tayri, nnfu, timektit, amezruy, lehna, akk-d izerfan n yemdanen; ihedr-ed ɣef ayen yellan, ayen yelhan neɣ yerkan, deg tudert n medden merra.
 
==Tudert Tasertayt==
 
Deg 1988 imi bdan ccwalat n [[Tafsut n imaziɣen|Tafsut Tamaziɣt]], Lwennas MeɛtubMeɛṭub yettwajeh-d xemsa n iberdan s yifasen n tamsetla n unabad n Ledzayer; yeqqim-ed sin iseggassen deg ṣbitar yerna yesɛedda 17 n igzamen ɣef lǧetta-s imi yewt-ed ɣef tiwwura n lmut.
 
Di lweqt n ttrad n tajmaɛt n tagmat n yinselmen, [[FIS|FIS]] akk-d [[GIA|GIA]], i yebɣan ad kksen tugdut si Lezdayer deg useggas n 1992, ḥekmen fell-as s lmut. Deg wass 25 n Ctember 1994 yettwaxṭef-ed s yifasen n tagmat n yinsleman, maca 15 n wussan seld aya, serrḥen-as-d imi walan belli aḥric meqqren n wegdud azwaw bdan ttgalan deg-sen ɣef sseba-ines.
Ajerriḍ 49:
== Arrazen ==
 
* [[6 Dujember]] [[1994]] MeɛtubMeɛṭub yeṭṭef-ed ''Le Prix de la Mémoire'' (“Arraz n Timektit”) seg ifasen n massa [[Danielle Mitterrand|Danielle Mitterrand]], taselwayt n “tuddsa n tlelli n tafransist” (''La Fondation France Libertés'') deg temdint n [[Paris]].
 
* Deg [[22 Meɣres]] [[1995]], tuddsa n ineymas n l [[Kanada]] tefka-yas ''Le Prix de la Liberté d'Expression'' (Arraz n tanfalit tilellit).
Ajerriḍ 57:
== Ussan Ineggura ==
 
[[Tugna:Matoub Lounès (in the middle ) with his friends.jpg|thumbnail|200px|right|'''Lwennas MeɛtubMeɛṭub''' deg 1988 asmi t-wwten iǧadarmiyen]]
 
[[25 yunyu]] [[1998]] azal n 12:30 n tmeddit, [[ṭonobil]] n MeɛtubMeɛṭub tettwaḥbes ɣef rrif n webrid; bu tmegrad, u yiwen wergaz ur nettwassen ara, yenɣa MeɛtubMeɛṭub, ijreḥ tlata n tilawen i llant yid-es. Akken kan, azal n sin neɣ tlata n swayɛ mbeɛd, tamgert n Meɛṭub thuz tamurt n izwawen merra imi aṭas n medden i t-iḥemlen; ilulufen n lɣaci fɣen ɣef iberdan n ttnaddin “Anabad Aqettal!”. Sebɛa n wussan n ccwal iǧehden snuhzen tamurt merrra; ilemẓyen nnuɣen mgal tamsetla, zedmen ɣef izdaɣen akk d wayla n unabad. Deg [[28 n Yunyu]] [[1998]] ilulufen n lɣaci ḥedren ussan-ed ɣef timeqbert n taddart-is am akken a t-ẓren ɣef tikkelt taneggarut as-fken tanemmirt akken ilaq lḥal.
 
Tamgert n MeɛtubMeɛṭub tedra yiwet n ddurt aqbel anabad n Ledzayer yesɛedda lqanun i menɛen tamaziɣt s imukan n lbaylek; MeɛtubMeɛṭub yella d afernan iǧehden mgal lqanun-agi.
 
MeɛtubMeɛṭub Lwennas nɣan-t iɛdawen n tudert amedyaz, d acennay ameqqran, d win yefkan udem yelhan i ccna n wezwawen, daɣen d ameɣnas ameqqran n tmaziɣt d tugdut, yefka fell-asent ula d idammen-is; yella mechur deg ddunit merra imi iqerreb-ed aṭas n medden s imeslayen akk-d lecɣal-is.
 
Deg useggas mbeɛd lmut-is, asunded meqqren iḥebs-d [[Tizi Wezzu]] imi ilulufen n lɣaci fɣen-ed ɣef izenqan ad sskan belli ur ttun ara Meɛṭub. L [[BBC]] (“tudsa n tifeffaɣt n tmurt n Legliz”) txebber-ed belli aḥric ameqqran n lɣaci lumen anabad n Ledzayer ɣef lmut-is ur qeblen ara tamacahutt n unabad i qqaren belli d tagmat n yinsleman i t-inɣan.
Ajerriḍ 69:
Azal n 20,000 n lɣaci fɣen-ed ɣef izenqan deg useggas wis tlata n temgert-is.
 
Sin iberdan deg timdinin n [[Grenoble]] akk-d [[Lyon]], tamurt n Fransa, ttusemman ɣef MeɛtubMeɛṭub Lwennas.
 
Tawacult-is txelq-ed yiwet n tudsa (Tundsa n Mɛṭub Lwennas) iwakken ad seɣlin tafat ɣef ssiba n temgert-is akk-d ad rnun lǧehd-nsen i wid yettnaɣen ɣef izerfan n yemdanen merra.
 
Aḥric ameqqran n tudert-is Meɛṭub yella d argaz urmid n izerfan n wegdud azwaw, tugdut, akk-d tilelli; ɣas akken wid yerkan ttqelliben amek ara t-susmen, imi nɣant, MeɛtubMeɛṭub deg wulawen n wegdud-is mazal yedder.
 
 
== Aḍebsaru ==
 
Aqeddac n Lwennas MeɛtubMeɛṭub tessuddes s 28 iseɣraz (naɣ 34 isunad).
 
{{Iseɣrez|Aseggwas=1978|Azwel=Ay Izem|agbur= Ay Izem<br> Ifenanen<br> Tegrawla-nneɣ<br> Aqlaɣ<br> Ya lferh-iw<br> Leḥbab-iw<br> Terriḍ Anfiyi.}}