Asesmel atraw : Tameẓla gar ileqman

Contenu supprimé Contenu ajouté
Bilalbouyahia (mmeslay | attekki)
Aucun résumé des modifications
Ticraḍ : Taẓrigt s uziraz Taẓrigt s Web aziraz Modification sur mobile avancée
Bilalbouyahia (mmeslay | attekki)
Aucun résumé des modifications
Ticraḍ : Taẓrigt s uziraz Taẓrigt s Web aziraz Modification sur mobile avancée
Ajerriḍ 4:
 
'''Asesmel atraw''' deg [[tasnallunt]] iga d asesmel n [[itri|yitran]] s unect n teskanin-is tiylalanin, anda tafesna n yitri taylalant tga d tafesna n yitri i d-igellmen [[as-ioni]] deg tissi tuffiɣt n yitri, anda i d-ittili usurres n [[abelkim|ibelkimen]] i wakken ad brun i tafat ayen i d-ittaken tarrayt tallilt i wakat n [[taẓɣelt|teẓɣelt]] n tjumma n yitri.<br/>Tettili-d [[Aylalẓer|tesladt n tafat]] i d-ittaken seg yitri s usefturi n isegra-ines sɣur n [[iẓiwi n wakkad|yiẓiki n wakkad]], i wakken ad yili usefruri n [[Afutun|ifutunen]] i d-ittasen s talɣa n ijerriden n tafat tla (tesɛa) [[ini|initen]] n [[tameɣra wuccen|teslit n wenẓar]] yennebran s [[Aylalẓer n weskaf|ijerriden n weskaf]]. Yal ajerrid n weskaf yemmal-d [[a-ion]] n kra [[aferdis akruran|uferdis akruran]], dɣa tilin n ijerriden-a deg [[aggwa|waggwa]] (aylal) yesskanay-d [[taẓɣelt]] n yitri yessemdayen ɣef w[[a-ion]].<br/>Imir-a, tuget n yitran ttwasisemlen s usemres n isekkilen '''O, B, A, F, G, K, M''' anda itran '''O''' ig ẓeɣlen yakk sin akin ṭṭafarent-id wid i d-izgan deffir-is alamma d asekkil '''M''' iga d asemmaṭ yamk gar-asen, s umata itran n '''O''' ttilin d izegzawen, '''B''' d izegzawen mellulen, '''A''' d imellalen, '''K''' d ičinayen, '''M''' d izeggaɣen maca ini n yitri yezmer ad yemgarad cwiya s unect n teẓɣelt-is d teskanin-is<br/>Deg unagraw n usesmel n yitran amiran (igan d asesmel n Morgan–Keenan) tettili-d tmerniwt n wuṭṭunen seg 0 alammad 9 ɣer usekkil i d-immalen aylal ('''O B A F G K M''') i wakken ad immal amraw (1/¹⁰) gar n sin n isekkilen imṭafaren, Amedya A5 uga d smus n imrawen gar n A0 d F0. Yerna yella usesmel niden ittwagber daɣen deg usesmel n Morgan–Keenan, aya iga d tadusi n waffaw s isekkilen yettwasnemlen s isekkilen iṛumaniyen '''I II III IV V'''
 
== Tilmas n yitran ==
{{Main|Alkam agejdan}}
 
Llant waṭas n telmas d wanawen n [[itri|yitran]]. Dɣa wid yettarran [[Hidṛujin|ahidṛujin]] s talɣa turmidt s [[azday aɣisan|uzday aɣisan]] ɣer [[Hilium|uhilium]] deg tlemmast-is ttwasemman itran n '''welkam agejdan''', Talmest-a tga d tallit tamezwarut seld n [[asileɣ n yitran|tlallit]] akken ilant (sɛant) [[tasuddest takrurant]] yecban tasuddest n [[tafukt|tfukt]], itri ameqqran yakk deg ubleɣ gar n yitran n welkam agejdan d win ilan akdu meqqren d [[taẓɣelt|teẓeɣt]] yeflalen (ini-ines d azegzaw). Ableɣ n yitran-a yettili gar n 5% n ubleɣ n tfukt (azal n 109 n [[tagnit|tegnit]]) i yitran yettilin s ddaw n welkam agejdan alamma d 10 n tikkal n ukdu n tfukt (itran izegzawen) ma d [[taẓɣelt]] tajummant tettili gar n 3.000° C (izeggaɣen) alamma d 50.000° C (izegzawen d imellalen).<br/>
Deg tazwara n [[Tasut tis 20|tsut tis 20]] imesnullanen bṭan itran ɣer 7 n tegrawin akken ifkan isekkilen ilatinen d azamul i d-immalen taẓɣelt tajummant.<ref name="asesmel atraw">[http://n.domaindlx.com/alnomrosi/index_files/StarsInfo.htm asesmel atraw] itran, azemz n unekcum 20/07/2009 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051215125334/http://n.domaindlx.com/alnomrosi/index_files/StarsInfo.htm |date=15 dujamber 2005}}</ref>