Tutlayt Taṭalyanit

(Yettusmimeḍ seg Taṭalyanit)

Tutlayt taṭalyanit (s taṭalyanit : italiano (asusru Asusru n tsiwelt tadra) neɣ lingua italiana[2]), yiwet seg tutlayin tilatinin[3].

Tutlayt Taṭalyanit
italiano — Italiano
At tutlayt tayemmat
tutlayt tayemmat: 64 800 000 (2019)
tutlayt tayemmat: 64 819 790 (2012)
tutlayt tis snat: 3 026 000 (2009)
alphabet italien (fr) Suqel d Agemmay alatini
Ingalen n tutlayt
ISO 639-1 it
ISO 639-2 ita
ISO 639-3 ita
Glottolog ital1282[1]
Wikipedia it

Ugar n 66 imelyan n medden iheddṛen taṭalyanit, tuget seg-sen zedɣen deg Ṭṭelyan (ideg yella Sičilya ed Sardinya)[3].

Tilin s Umaḍal ẓreg

Turuft ẓreg

Taṭalyanit d tutlayt tamaddudt deg Ṭṭelyan, Vatikan, San Marin, ed Taswist[4] (deg Ticino d Grisons[5]), taṭalyanit tettwahḍaṛ daɣen deg Fransa (Alpes d Côte d'Azur), Kruwatya ed Sluvinya[3].

Agdud n tegzirt n Kurṣika [fr] (Fransa) heddren s tantala (Tuskan) n twacult n taṭalyanit[3].

 
Tutlayt taṭalyanit deg Turuft :
  Tuget n ugdud ttmeslayen taṭalyanit
  Tidersiwin ttmeslayen taṭalyanit

Tafriqt ẓreg

Zik, taṭalyanit yettwasemres deg Ṣumal, Libya ed Malṭa[3] (tegzirt gar Tafriqt akked Turuft).

Seg 2004, aɣerbaz azzayri yesselmad taṭalyanit (akken yebɣa), deffir lewfeq adelsan n 2002[6].

Deg 2013, uneɣlaf n Usegmi Aɣelnaw n Lezzayer yessekcem-d taṭalyanit deg ahil aɣurbiz am tutlayt tabeṛṛanit wis kraḍ akked taspenyult ed talmant[6].

Imenẓawen nniḍen ẓreg

Kra deg agdud n Iwunak Yeddukklen n Temrikt, Tarjentint, Brazil i deg tmura nniḍen, heddren s tantala n taṭalyanit[3].

 
Tutlayt taṭalyanit deg Umaḍal :
  Taṭalyanit d tutlayt tabeṛṛanit
  Temɣiwnin heddren taṭalyanit

Tantaliwin n taṭalyanit ẓreg

Llan aṭas n yegrawen n tantaliwin di tutlayt taṭalyanit[3]:

  • Taṭalyanit n ugafa
  • Gallo-taṭalyanit
  • Taṭalyanit n Vinisya
  • Taṭalyanit n ugafa-usammar
  • Tuskan (ideg yella Kurṣika [fr])
  • Taṭalyanit n wenẓul d usammar : 1- Umbria [fr], Mark [fr], Roma. 2- Abruzzi, Puglia, Napuli, Campania, Lucania. 3- Calabria, Otranto, Sicilia.
 
Tantaliwin n taṭalyanit

Agemmay taṭalyanit ẓreg

 
Agemmay taṭalyanit (tira ufus).

Agemmay taṭalyanit d asuddem s agemmay alatini[7], agemmay agi deg-s 21 n iskkiln[8].

Agemmay taṭalyanit tesɛa 5 n Tiɣri [fr] id 19 n Targalt [fr][9].

Agemmay taṭalyanit
Asekkil Isem-is International Phonetic Alphabet (Asusru) Tiɣri [fr] / Targalt [fr]
A, a a /a/ Tiɣri [fr]
B, b bi /b/ Targalt [fr]
C, c ci /k/ neɣ /tʃ/
D, d di /d/
E, e e /e/ neɣ /ɛ/ Tiɣri [fr]
F, f effe /f/ Targalt [fr]
G, g gi /ɡ/ neɣ /dʒ/
H, h acca — (asekkil iggugem)
I, i i /i/ neɣ /j/
L, l elle /l/
M, m emme /m/
N, n enne /n/ neq /ŋ/ neɣ /ɱ/
O, o o /o/ neɣ /ɔ/ Tiɣri [fr]
P, p pi /p/ Targalt [fr]
Q, q cu /k(w)/
R, r erre /r/
S, s esse /s/ neɣ /z/
T, t ti /t/
U,u u /u/ neɣ /w/ Tiɣri [fr]
V, v vi / vu /v/ Targalt [fr]
Z, z Zeta /ts/ o /dz/
  • Llan 5 n iskkiln iberraniyen deg ugemmay taṭalyanit (J,K,W,X,Y), i ten- ssexdmen deg wawalen iberraniyen n taṭalyanit[10].
Iskkiln ibeṛṛaniyen
Asekkil Isem-is
K, k cappa
J, j i lunga
X, x ics
W,w doppia vu
Y, y i greca

Tizmilin ẓreg

  1. Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). "Tutlayt Taṭalyanit". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
  2.   A. Renzi, Le polyglotte improvisé, Tip. de Beau, 1840, (taɣuri), tawṛiqt wis 820.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 et 3,6 (en) Italian language, deg britannica.com.
  4. (en) Lisa Balettie Power, Andiamo! Italian for Travelers, Lulu.com, 2017, (ISBN 9781387338788) (taɣuri), tawṛiqt wis 3.
  5. (en) Massimo Cerruti, Claudia Crocco, Stefania Marzo, Towards a New Standard, Walter de Gruyter GmbH & Co KG, 2017, (ISBN 9781614518839) (taɣuri), tawṛiqt wis 327.
  6. 6,0 et 6,1   Culture et Langue Italienne, deg ambalgeri.esteri.it.
  7.   Revue archéologique, Volume 49, Puf, 1868, (taɣuṛi), tawṛiqt wis 201.
  8. Taṭalyanit: (It) Matteo Augusto Mauro, Studi sopra i suoni rappresentati dalle lettere dell' alfabeto italiano, 1875, (taɣuṛi), tawṛiqt wis 31
  9.   Grand dictionnaire universel du 19. siècle, Librairie classique Larousse et Boyer, 1866, (taɣuṛi), tawṛiqt wis 233.
  10. (en) Italian Extraction Guide – Section A: Italian Handwriting, (taɣuṛi Archived 2021-04-22 at the Wayback Machine [pdf]).